Nieuwe wet vanaf 2025: kunnen bestuurders van een vzw nu wél persoonlijk aansprakelijk zijn?

Sinds 1 januari 2025 is er iets belangrijks veranderd in de wetgeving waar elke bestuurder van een vzw (zoals een sportclub, jeugdbeweging of culturele vereniging) best even bij stilstaat. Want ja, je kan als bestuurder vanaf nu persoonlijk aangesproken worden voor fouten die je maakt in het kader van je bestuurstaken.

Geen paniek – we leggen het stap voor stap uit, in klare taal.

Hoe zat het vóór 2025?

Tot eind 2024 gold het volgende: als bestuurder van een vzw kon je alleen persoonlijk aansprakelijk gesteld worden als je echt grove fouten maakte – denk aan zware fouten, fraude of systematische nalatigheid.

Zolang je je rol uitoefende zoals een "goede huisvader of huismoeder" dat zou doen – dus met gezond verstand en de nodige zorg – zat je veilig.

Er was zelfs een plafond op je mogelijke aansprakelijkheid, afhankelijk van hoe groot de vzw was. Dat zorgde voor extra bescherming.

Wat is er veranderd sinds 1 januari 2025?

De basisprincipes blijven grotendeels behouden, maar er zijn twee grote nieuwigheden die bestuurders kwetsbaarder maken dan vroeger:

1. Afschaffing van de 'quasi-immuniteit' van bestuurders

Tot nu toe kon alleen de vzw aansprakelijk gesteld worden als er iets fout liep in een contract (bv. een leverancier werd niet betaald of materiaal raakte beschadigd).

Dat is nu anders. Als jij als bestuurder of medewerker een fout maakt bij de uitvoering van een contract, kan de andere partij jou persoonlijk aansprakelijk stellen.

➡️ Voorbeeld: je beschadigt per ongeluk gehuurd materiaal. De verhuurder kan nu, naast de vzw, ook jou persoonlijk aanklagen – zelfs zonder dat er een contract tussen jou en de verhuurder was.

Let op: De andere partij moet wel kunnen bewijzen dat jij echt een fout maakte die een normaal voorzichtig persoon niet zou maken.

2. Afschaffing van het 'samenloopverbod'

Tot voor kort mocht iemand niet én contractueel én buitencontractueel naar de rechtbank stappen voor dezelfde schade. Vanaf 2025 mag dat wel.

Dit betekent dat een tegenpartij kan kiezen wat het voordeligst is: de regels van het contract volgen, of die omzeilen via het gewone aansprakelijkheidsrecht.

➡️ Voorbeeld: stel dat het contract een maximumvergoeding van 1.000 euro bepaalt. Als de werkelijke schade 5.000 euro bedraagt, dan kan de benadeelde nu proberen dat volledige bedrag via een buitencontractuele vordering te recupereren.

Wat betekent 'buitencontractuele aansprakelijkheid' eigenlijk?

Dat is aansprakelijkheid zonder dat er een contract is tussen jou en de andere partij. Als je door jouw fout schade veroorzaakt, kan je dan toch verplicht worden die te vergoeden.

Vanaf 2025 kan dat dus ook binnen een contractuele context, als jij als persoon iets verkeerd doet in de uitvoering van het contract van de vzw.

Zijn er uitzonderingen?

Ja, de nieuwe regels gelden alleen als er niets anders bepaald is in de wet of het contract.

➡️ Met andere woorden: je kan deze regels (deels) buiten spel zetten via slimme afspraken in je contracten.

En wat met vrijwilligers?

Goede vraag! Veel vzw's draaien op vrijwilligers, dus dit is belangrijk:

Vrijwilligers vallen niet onder de nieuwe regels als zij gewone opdrachten uitvoeren. De vrijwilligerswet zegt duidelijk: ze zijn alleen persoonlijk aansprakelijk bij bedrog, zware fout of herhaaldelijke lichte fouten.

Maar let op: vrijwillige bestuurders (zoals een penningmeester of voorzitter) vallen wél onder de strengere regels van het WVV (Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen).

Hoe bescherm je jezelf als sportclub of vzw?

Er zijn gelukkig verschillende manieren om de risico's onder controle te houden:

✅ 1. Sluit goede contracten af

Je kan in je contracten afspraken maken die bestuurders beschermen. Bijvoorbeeld:

• Enkel de vzw kan aansprakelijk gesteld worden, niet de bestuurders.

• Buitengewone claims kunnen afhankelijk worden gemaakt van een financiële drempel of voorwaarden.

✅ 2. Neem een bestuurdersverzekering

Een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering dekt je als je toch persoonlijk wordt aangesproken. Check zeker of je huidige polis deze nieuwe risico's dekt!

✅ 3. Werk je statuten bij

In de statuten van je vzw kan je laten opnemen dat de aansprakelijkheid van bestuurders beperkt blijft tot wat wettelijk mag.

➡️ Tip: je kan ook expliciet toevoegen dat bestuurders niet persoonlijk aansprakelijk zijn, tenzij ze echt in de fout gaan (bedrog, zware fout, enz.).

Voorbeeldclausules voor in je contract of statuten

Wil je het helemaal goed doen? Dan kan je bijvoorbeeld deze tekst opnemen in je contracten:

"De partijen komen overeen dat schade door niet-nakoming van dit contract uitsluitend onder het contractenrecht valt. Er zal geen buitencontractuele vordering ingesteld worden tegen bestuurders of hulppersonen van de vzw."

En in je statuten kan je opnemen:

"De bestuurders oefenen hun mandaat uit zonder persoonlijke aansprakelijkheid, behoudens de gevallen bepaald in de wet."

Tot slot: moet je nu schrik hebben?

Nee, absoluut niet.

Wie als bestuurder gewoon zijn of haar taak ernstig neemt, handelt met gezond verstand en geen domme dingen doet, loopt weinig risico. Maar de wetgeving is wel een goede aanleiding om je risico's nog eens onder de loep te nemen.

Kort samengevat:

• Je bent niet vogelvrij, maar de bescherming is minder automatisch dan vroeger.

• Denk aan goede contracten, een degelijke verzekering en duidelijke statuten.

Zo kan je met een gerust hart blijven doen wat je graag doet: je inzetten voor je vereniging.

Uiteraard staat Alta Advocaten voor je klaar om je hiermee verder te helpen, indien gewenst.